Czym jest i na czym polega bezskuteczność egzekucji komorniczej?
Bezskuteczność egzekucji jest to sytuacja, w której dłużnik nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań w określonym czasie a także, gdy działania mające na celu wyegzekwowanie zobowiązania od dłużnika nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Zasadniczo, wskazuje się, że komornik może wydać postanowienie o umorzeniu egzekucji z powodu jej bezskuteczności, jeśli mimo skierowania działań egzekucyjnych na wszystkie składniki majątku dłużnika, nie ma realnych szans na odzyskanie kwoty przewyższającej koszty postępowania.
Wskazać należy, że w polskim systemie prawnym bezskuteczność egzekucji może być stwierdzona w kilku sytuacjach:
- Brak majątku dłużnika: Gdy dłużnik nie posiada majątku, z którego można prowadzić egzekucję, a wszystkie działania komornika (takie jak np. zajęcie rachunków bankowych, wynagrodzenia za pracę, nieruchomości, ruchomości) nie prowadzą do zaspokojenia wierzyciela.
- Umorzenie postępowania egzekucyjnego: Komornik może umorzyć postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela lub z urzędu, gdy okaże się, że egzekucja jest bezskuteczna. Na przykład, w sytuacji, gdy nie ma środków ani majątku, które można zająć, lub gdy koszty egzekucji przewyższają potencjalne korzyści.
- Brak perspektyw na zaspokojenie wierzyciela: Gdy mimo wielokrotnych prób i zastosowania różnych środków egzekucyjnych, nie ma realnych szans na odzyskanie długu.
Jak stanowi art. 824 k.p.c., postępowanie egzekucyjne umarza się w całości lub w części, jeżeli:
- okaże się, że egzekucja nie należy do organów sądowych;
- wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze względu na jej przedmiot, lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna (jednakże umorzenie z tego tytułu może nastąpić dopiero wówczas, gdy w terminie wyznaczonym przez organ egzekucyjny brak ten nie zostanie usunięty);
- jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;
- wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania (termin ten biegnie od dnia dokonania ostatniej czynności egzekucyjnej, a w razie zawieszenia postępowania – od dnia ustania przyczyny zawieszenia);
- prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności, zostało uchylone lub utraciło moc;
- egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem, i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego.
Jakie są praktyczne konsekwencje stwierdzenia bezskuteczności egzekucji?
- Możliwość podjęcia przez wierzyciela innych kroków prawnych, np. może podjąć próbę złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika, jeśli spełnione zostaną odpowiednie przesłanki.
- Możliwość dochodzenia roszczeń od innych osób, np., jeśli istnieją przesłanki do uznania, że dług powstał w wyniku działań osób trzecich, wierzyciel może skierować roszczenia wobec tych osób.
- Przedawnienie. Bezskuteczność egzekucji może prowadzić do przedawnienia roszczenia, jeśli wierzyciel nie podejmie dalszych działań.
Pamiętać należy, że bezskuteczność egzekucji nie oznacza, że wierzyciel traci swoje prawo do długu, jednakże znacząco ogranicza jego możliwości w zakresie dochodzenia należności.
