Czy można odzyskać pieniądze w związku z niesłusznie prowadzoną egzekucją? Dlaczego warto dochodzić sprawiedliwości, jeżeli komornik prowadzi egzekucję na podstawie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego (BTE).
- BTE, czyli Bankowy Tytuł Egzekucyjny pozwalał bankom lub kasom spółdzielczym na wszczęcie egzekucji komorniczej w trybie przyspieszonym.
- Przed BTE można się jednak bronić – można pozbawić tytułu wykonawczego wykonalności, składając pozew.
- Można w nim kwestionować ważność umowy, koszty związane z umową, wysokość zobowiązania lub wymagalność.
Bankowy Tytuł Egzekucyjny uprawnia bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową (SKOK) do wszczęcia egzekucji komorniczej w trybie przyspieszonym. Polega to na pominięciu żmudnego procesu sądowego o zapłatę, a wystarczającym do wszczęcia egzekucji jest spełnienie formalnych obowiązków w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności Bankowemu Tytułowi Egzekucyjnemu (BTE). Nic zatem dziwnego, że w przeszłości wiele banków i SKOKów korzystało z tej możliwości. Pozwalała bowiem na szybkie dochodzenie zapłaty od dłużnika, przy wyeliminowaniu możliwości obniżenia przez Sąd kwoty zadłużenia lub dopatrzenia się jakichkolwiek nieprawidłowości w umowie i wykonaniu zobowiązania po stronie instytucji finansowej.
Jak można bronić się przed egzekucją z Bankowego Tytułu Egzekucyjnego, czyli BTE?
W przypadku egzekucji z BTE możemy bronić się w drodze pozwu o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (tak zwane powództwo przeciwegzekucyjne). Uprawnionym do złożenia takiego pozwu jest dłużnik, przeciwko któremu prowadzona jest taka egzekucja – wystarczy, że bank lub skok posiada przeciwko nam klauzulę wykonalności.
W postępowaniu przeciwegzekucyjnym możemy po raz pierwszy przed sądem powołać zarzuty merytoryczne odnoszące się do naszego zobowiązania, tj. wynikające z umowy i jej wykonania. Możemy zatem kwestionować ważność umowy, koszty związane z umową, wysokość zobowiązania lub wymagalność. Przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego nie byliśmy wzywani do Sądu przez instytucję finansową i nie mogliśmy tam podnosić takich argumentów i tym samym dopiero teraz możemy bronić swoich praw.
Skutki powództwa przeciwegzekucyjnego
Uwzględnienie zarzutów z powództwa przeciwegzekucyjnego prowadzi do obalenia Bankowego Tytułu Egzekucyjnego (BTE) w całości lub w części, a będąc bardziej precyzyjnym – sąd pozbawi ten tytuł wykonalności. Tym samym komornik nie będzie mógł prowadzić na jego podstawie egzekucji.
Do pozbawienia tytułu wykonawczego w części nastąpi najczęściej wtedy, gdy już jakaś część środków została od nas wyegzekwowana – zgodnie z przepisami pozew nie może być uwzględniony w tej części, ponieważ w jej zakresie został już wykonany.
Skoro zatem zabezpieczyliśmy nasz majątek na przyszłość, pozostaje pytanie – co ze środkami, które już zostały od nas wyegzekwowane na podstawie wadliwego tytułu?
Szkoda w postaci niesłusznej egzekucji
Egzekucja na podstawie wadliwego tytułu wykonawczego może stanowić szkodę po stronie dłużnika. W takim przypadku przysługuje roszczenie odszkodowawcze, egzekucja na podstawie bezprawnie wystawionego Bankowego Tytułu Egzekucyjnego (BTE) pozostaje zaś w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym z wystawieniem tego tytułu.
Wadliwy bankowy tytuł egzekucyjny – przykład Pana Jana
Taka sytuacja miała też miejsce w przypadku Pana Jana. Komornik przez lata egzekwował od niego roszczenie Santander Bank Polska S.A., łącznie na kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Pan Jan żył w przeświadczeniu, że skoro egzekucja jest prowadzona to znaczy, że są ku temu słuszne podstawy. Stanowisko te okazało się mylne – analiza jego sytuacji wykazała bowiem, że bank w sposób nieprawidłowy wypowiedział umowę kredytu, w oparciu o którą wystawił bankowy tytuł egzekucyjny. Bank wypowiadając umowę nie dopełnił bowiem obowiązków spoczywających na nim zgodnie z samą umową – nie doręczył stronie wypowiedzenia umowy, a przed złożeniem oświadczenia w tym zakresie nie upomniał dłużnika o powstaniu opóźnienia w spłacie, umożliwiając tym samym podtrzymanie stosunku prawnego.
Co więcej, w umowie znajdowały się klauzule zmiennego oprocentowania, mające charakter abuzywny. Postanowienia umowne w sposób ogólny regulowały bowiem zmiany oprocentowania kredytu – klient nie miał możliwości zweryfikowania zasadności zmiany, a także nie mógł ocenić, czy zmiany następowały w uzasadnionych wysokościach.
Powyższe wątpliwości doprowadziły do tego, że Sąd pozbawił Bankowy Tytuł Egzekucyjny wykonalności.
Wyrok zasądzający ponad 53 000 niesłusznie pobranych środków
W oparciu o te rozstrzygnięcie Pan Jan reprezentowany przez radcę prawnego dochodził zapłaty odszkodowana za egzekucję prowadzoną w oparciu o Bankowy Tytuł Egzekucyjny (BTE), posiadający wadliwości uniemożliwiające jego dalsze funkcjonowanie. Zdaniem Pana Jana środki uzyskane przez Santander Bank Polska S.A. zostały pobrane w sposób niesłuszny.
Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli w Warszawie w dniu 7 listopada 2022 r. uwzględnił powództwo Pana Jana, oddalając je jedynie w nieznacznej części (rzędu 400 zł). Tym samym Pan Jan odzyskał środki, które odebrano mu w egzekucji komorniczej – w łącznej wysokości 53.131,99 zł.
Pan Jan po przeprowadzonym postępowaniu nie tylko pozbył się komornika, ale również zyskał środki, które pomogły mu podreperować domowy budżet.
Przykład ten pokazuje, że instytucje finansowe – choć nie powinny – posługują się wadliwymi tytułami prawnymi, a odzyskanie środków za niesłusznie prowadzoną egzekucję na ich podstawie jest możliwe.
