Ze śmiercią bliskiej osoby wiążą się nie tylko silne emocje, ale i konieczność uregulowania sytuacji finansowej po zmarłym. Problem pojawia się, kiedy po zmarłym zostają nie tylko aktywa i majątek, ale i pasywa, związane z nieuregulowaną sytuacją finansową. Co w sytuacji, kiedy zmarły pozostawia po sobie tylko długi? Co, jeżeli długi przewyższają wartość pozostawionego majątku?
- Po śmierci bliskiej nam osoby oprócz majątku możemy również odziedziczyć długi. By nie dopuścić do przyjęcia spadku po zadłużonym krewnym, możemy taki spadek odrzucić lub z automatu przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza;
- Należy wziąć pod uwagę to, że jeżeli decydujemy się na odrzucenie spadku, w dalszej kolejności przechodzą one na innych członków najbliższej rodziny – kiedy odrzucamy spadek, powinniśmy to również zrobić w imieniu naszych bliskich;
- Spadkobierca ma 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o powołaniu go do spadku, by ten spadek odrzucić albo przyjąć wprost.
Co zrobić ze spadkiem? Jak dziedziczone są długi?
Osoba zmarła zawsze zostawia po sobie spadek. W sytuacji, kiedy sytuacja finansowa osoby zmarłej jest uregulowana, a więc, kiedy nie miała ona żadnych długów lub były one nieznaczne w stosunku do wartości aktywów spadku, sytuacja jest prosta – spadek przyjmujemy wprost, przy pełnej odpowiedzialności spadkobiercy swoim majątkiem za ewentualnie odziedziczone długi. Trudności pojawiają się w momencie, gdy majątku spadkowego nie ma albo jest znacznie mniejszy niż pozostawione przez spadkodawcę długi lub gdy sytuacja finansowa spadkodawcy jest na tyle skomplikowana, że jest trudna do ustalenia.
Długi przewyższają wartość spadku – co wtedy?
Kiedy zobowiązania spadkodawcy przewyższają wartość aktywów lub kiedy w skład masy spadkowej wchodzą jedynie pasywa, w takiej sytuacji spadek należy odrzucić. Odrzucenie spadku rodzi stan rzeczy, w którym całkowicie rezygnuje się z udziału w spadku w stosunku do aktywów i pasywów. Natomiast automatyczne przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza przyjęcie spadku, jednakże nasza odpowiedzialność za długi spadkowe ograniczona jest jedynie do wartości aktywów pozostawionych przez spadkodawcę. W takiej sytuacji zobowiązani jesteśmy uregulować długi spadkowe tylko do kwoty, jaką otrzymaliśmy w spadku. Zatem – jeżeli jesteś w sytuacji, kiedy długi spadkodawcy są trudne do oszacowania, jest to najbezpieczniejsza opcja, ponieważ, jeżeli okazałoby się, że długi są wyższe niż aktywa wchodzące w skład masy spadkowej to i tak nie będziesz zobowiązany do ich uregulowania.
Co istotne, należy pamiętać również, że odrzucenie spadku przez rodziców powoduje, że przechodzą one w dalszej kolejności na dzieci, a następnie ewentualne wnuki. Należy więc również i w ich imieniu spadek odrzucić, aby uchronić je przed ewentualnymi długami spadkowymi.
Aby złożyć oświadczenie w zakresie odrzucenia, należy udać się do sądu lub notariusza.
Upewnij się, czy spadkodawca nie ma długów!
Jak wskazuje staropolskie porzekadło z rodziną najlepiej na zdjęciach – często bywa tak, że z rodziną kontakt jest znikomy, a rodzina zataja przed swoimi bliskimi niekiedy wstydliwy temat zobowiązań. Jak wtedy ustalić stan długów spadkowych?
Poszukiwania najlepiej rozpocząć od przeszukania dokumentów spadkodawcy oraz rozmowy z najbliższymi, jednakże mając na uwadze powyższe, nie ograniczaj się jedynie do zapewnień najbliższych. Pomocne będą wszelkie znalezione umowy, czy nawet wezwania do zapłaty lub inna korespondencja z wierzycielami. Pomocny przy ustalaniu sytuacji finansowej osoby zmarłej może być wyciąg z KRD, BIK czy BIG, dlatego warto skierować do tych instytucji wniosek z odpowiednim zapytaniem. Istnieje możliwość, że wniosek ten nie zostanie uwzględniony, ponieważ wgląd do historii kredytowej ma co do zasady osoba, która przyjęła zobowiązanie, jednakże warto podjąć próbę kontaktu.
Korzystne zmiany w prawie spadkowym po 18 października 2015 r.
Do roku 2015 w przypadku braku złożenia oświadczenia w zakresie spadku zastosowanie miały przepisy prawa spadkowego dotyczące dziedziczenia wprost. Natomiast od 2015 roku obowiązują nowe przepisy i nie ma ryzyka odziedziczenia długów, które mogą mieć znaczny wpływ na naszą sytuację finansową. Kiedy nie złożymy odpowiedniego oświadczenia w terminie, zastosowanie mają przepisy dotyczące dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza.
W tym miejscu warto wspomnieć, że na złożenie oświadczenia przed sądem lub notariuszem mamy 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do spadku.
W takiej sytuacji dobrze jednak skorzystać z pomocy profesjonalisty chociażby z uwagi na fakt, że długi spadkowe, tak jak każde inne ulegają przedawnieniu, więc dokonując analizy sytuacji kredytowej spadkodawcy, dobrze jest skontrolować i ten aspekt.
