Skarga na czynności komornika – jak ją wnieść? [2021 r.]

Często zdarza się, że czynność lub zaniechanie komornika powoduje niezadowolone i poczucie naruszenia prawa u strony postępowania egzekucyjnego lub innej osoby zainteresowanej jego przebiegiem. Podstawowym środkiem kontroli czynności podejmowanych, lub też niepodejmowanych przez komornika w toku postępowania egzekucyjnego, jest skarga na czynności komornika. 

Skarga na czynności komornika – kto i na co może ją wnieść?

Skargę może wnieść zasadniczo każdy, jeżeli podjęta przez komornika czynność narusza jego prawa lub rodzi zagrożenie dla tych praw. Tak więc do składania skargi nie są uprawnieni wyłącznie wierzyciel i dłużnik. Wskazać jednak należy, że skarga na czynności komornika wniesiona przez osobę nieuprawnioną zostanie odrzucona, dlatego też ważne jest wykazania przez skarżącego, iż istotnie jego prawo zostało naruszone lub powstało dla niego zagrożenie w związku z działaniami komornika.

Przechodząc do kwestii zakresu przedmiotowego skargi, wskazać należy na art. 767 § 1 k.p.c., z którego wprost wynika, że skarga przysługuje co do zasady na każdą czynność komornika do której był zobowiązany na podstawie przepisów postępowania cywilnego, w przypadku gdy czynność ta lub zaniechanie komornika spowodowało naruszenie lub zagrożenie praw skarżącego. Należy jednak pamiętać, że skarga nie przysługuje na wszystkie działania organu egzekucyjnego. Poza wprost wskazanymi w przepisie art. 767 § 1¹  k.p.c., (zarządzenie o usunięciu braków, zawiadomienie o terminie czynności oraz na uiszczenie przez komornika podatku VAT), skargi nie można złożyć ponadto na czynności komornika, na które na mocy przepisu szczególnego przysługuje inny środek zaskarżenia oraz na czynności takie, dla których ustawodawca nie przewidział żadnego środka zaskarżenia.

Tak więc można tu wymienić chociaż odmowę umorzenia postępowania egzekucyjnego, rozstrzygnięcie o kosztach, nieprzekazanie wierzycielowi wyegzekwowanych należności. Skarga nie przysługuje również na bezczynność komornika i przewlekłość postępowania, nie można bowiem tych sytuacji utożsamiać z zaniechaniem ze strony komornika.

Do kogo wnieść skargę na czynności komornika?

Skargę składa się do Sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii komorniczej, za pośrednictwem komornika który dokonał lub zaniechał skarżonej czynności. Komornik może uwzględnić skargę zmienić swoją decyzję, a wtedy zbędne byłoby przekazanie jej do rozpoznania przez Sąd. 

Jak powinna wyglądać skarga na czynności komornika? 

Skarga pod względem formy powinna czynić zadość wymogom pisma procesowego, które są określone w art. 126 k.p.c., a więc powinna zawierać oznaczenie sądu właściwego,  oznaczenie komornika, w piśmie należy wskazać strony postępowania egzekucyjnego i ich pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku i oświadczenia, wskazywać fakty i dowody, ponadto musi być własnoręcznie podpisana i wymieniać załączniki przedłożone wraz ze skargą.

Skarga na czynności komornika powinna zawierać również oznaczenie zaskarżonej czynności oraz wniosek o jej zmianę, uchylenie lub dokonanie wraz z uzasadnieniem. Istnieje możliwość złożenia skargi na urzędowym formularzu, którego wzór i sposób wnoszenia określa minister sprawiedliwości w drodze rozporządzenia. Formularz taki jest powszechnie dostępny na stronie www.ms.gov a także na stronach internetowych sądów powszechnych.

Ponadto fizycznie można je uzyskać w budynkach sądów rejonowych i okręgowych a także w siedzibach kancelarii komorniczych. Komornik, stosownie do przepisu art. 767 § 3² k.p.c., jest obowiązany przy pierwszej czynności doręczyć dłużnikowi urzędowy formularz skargi, a w przypadku prowadzenia czynności poza siedzibą kancelarii, komornik doręcza formularz stronom oraz uczestnikom obecnym podczas przeprowadzania tej czynności, chyba że czynność podlega zaskarżeniu w formie ustnej. 

W jakim terminie należy wnieść skargę?

Wniesienie skargi obwarowane jest terminami, w których skarga na czynności komornika może zostać złożona. Termin ten zasadniczo wynosi 7 dni. Zróżnicowany jest natomiast moment w którym ów siedmiodniowy termin zaczyna biec. I tak, w przypadku gdy osoba lub strona, której prawo zostało tą czynnością naruszone lub zagrożone, była obecna przy skarżonej czynności lub była o niej należycie zawiadomiona, skargę musi wnieść w terminie tygodnia od momentu dokonania tej czynności. W innych przypadkach termin biegnie od momentu zawiadomienia o dokonanej czynność. Natomiast gdy nie było zawiadomienia, termin liczy się od chwili powzięcia przez skarżącego wiedzy o dokonaniu czynności.

Podobnie uregulowane są terminy dla wniesienia skargi na zaniechania komornika, gdzie termin wynosi również 7 dni i liczy się od momentu, w którym skarżący dowiedział się, że czynność miała być dokonana.  Terminy te mają charakter ustawowy i procesowy, więc znajdzie do nich zastosowanie przepis art. 168 i 169 k.p.c., gdzie uregulowana jest instytucja przywrócenia terminu. W razie uchybienia terminu do wniesienia skargi, można wnioskować o jego przywrócenie. Niezbędne jednak będzie uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających, iż do uchybienia terminu do dokonania czynności procesowej doszło nie z winy skarżącego.  

Czy skargę na czynności komornika trzeba opłacić? 

Skarga na czynności komornika, podlega również opłacie sądowej. Skarga podlega opłacie stałej, która aktualnie wynosi 50 zł, zgodnie do przepisu art. 25 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Sąd odrzuci skargę nieopłaconą.  

Co po wniesieniu skargi?

Po wniesieniu skargi, komornik ma trzy dni na sporządzenie uzasadnienia skarżonej czynności, albo przyczyn jej zaniechania, o ile takiego uzasadnienia nie sporządzono wcześniej. Jak wspomniałem powyżej, komornik może w całości skargę uwzględnić i sam podjąć działania zmierzające do uchylenia skutków swoich wadliwych czynności lub zaniechań. O uwzględnieniu skargi komornik zawiadamia skarżącego, oraz zainteresowanych, których  to uwzględnienie dotyczy.

Jeśli komornik jedna nie uwzględni skargi, to przekazuje ją, wraz z aktami oraz sporządzonym przez siebie uzasadnieniem do Sądu właściwego do wniesienia skargi. Sąd co do skargi orzeka postanowieniem, może skargę uwzględnić w całości lub w części, w zakresie w jakim była uzasadniona, lub też Sąd może skargę oddalić, jeśli nie dopatrzy się uchybień komornika i naruszenia prawa. Sąd może też odrzucić skargę, jeśli została wniesiona po terminie, nieopłacona lub taką, która z innych przyczyn jest niedopuszczalna. Ponadto, Sąd odrzuci skargę w razie nieuzupełnienia braków skargi w terminie wyznaczonym przez Sąd. Organ orzekający, może po wniesieniu skargi na czynności komornika zawiesić postępowanie egzekucyjne w całości lub części. Zawieszenie postępowania Sąd może uzależnić od wniesienia przez skarżącego odpowiedniego zabezpieczenia. 

Jak widać, skarga na czynności komornika jest środkiem ściśle sformalizowany pod względem samego procesu jej składania a także pod względem samej jej formy i konstrukcji. Jednakże jest to istotne narzędzie, poprzez które można wpływać na przebieg postępowania egzekucyjnego oraz bronić swoich praw. Należy jednak pamiętać, że środka tego nie można nadużywać.