Wiele słyszy się o możliwości odzyskania od banku części pieniędzy, które zapłaciliśmy w związku z naszą umową kredytu. Wiąże się to jednak z koniecznością złożenia pozwu do sądu, bo instytucje finansowe rzadko kiedy zgadzają się dogadać polubownie. Proces sądowy wiąże się jednak z dużymi kosztami i w rzeczywistości środki, które możemy odzyskać są niczym w porównaniu do tego, co musimy zapłacić.
Koszty związane z procesem możemy podzielić na 3 kategorie:
- Wynagrodzenie pełnomocnika;
- Koszty sądowe;
- Koszty, które musimy zapłacić, jeśli przegramy sprawę (koszty związane z ryzykiem przegrania)
Ile kosztuje prawnik?
Bank, który jest naszym przeciwnikiem dysponuje całą armią swoich prawników, a umowa kredytu napisana jest w taki sposób, że trudno ją zrozumieć. Do tego dochodzi jeszcze specyficzny język procesu sądowego i niezliczone przepisy, które określają jego zasady. Dlatego większość osób, która decyduje się pozwać bank korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, którym w tym przypadku może być radca prawny albo adwokat.
Ile jednak kosztuje taka pomoc? Trudno odpowiedzieć na to pytanie. Każdy profesjonalny pełnomocnik będzie wyceniał naszą sprawę indywidualnie, w zależności od tego jak nasza sprawa jest skomplikowana. W większości przypadków taka wycena nastąpi po przeanalizowaniu sytuacji i dokumentów.
Na pewno obowiązkową opłatą będzie opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, którą należy zapłacić na rachunek urzędu miasta.
Oczywiście możemy także skorzystać z nieodpłatnych porad prawnych czy złożyć wniosek o przyznanie nam pełnomocnika z urzędu, jednak są to instytucje przewidziane dla osób, które nie mogą sobie pozwolić na samodzielne opłacenie pomocy prawnej, co jest weryfikowane na podstawie naszego oświadczenia majątkowego.
Co to są koszty sądowe?
Wynagrodzenie prawnika to jednak nie jedyny nasz wydatek. Obligatoryjnym elementem każdego procesu sądowego są koszty sądowe. Jakie są to koszty, kto je pokrywa i w jakiej wysokości?
Na samym początku należy zadać pytanie czym właściwie są koszty procesu? Są to wydatki, które ponosi się w związku z postępowaniem sądowym i są elementem obligatoryjnym procesu.
Kosztami procesów sądowych są między innymi:
- opłaty sądowe za składane pisma oraz wnioski;
- koszty mediacji;
- *koszty zastępstwa procesowego;
- koszty udziału strony lub uczestnika postępowania.
Jakie są opłaty sądowe?
Wysokość opłat sądowych reguluje ustawa z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Niektóre z opłat są opłatami stałymi, jednak wiele zależy od wartości przedmiotu sporu.
W przypadku sporu z bankiem naszą wartością przedmiotu sporu będzie kwota, której żądamy od banku, a także jeśli wnosimy także o ustalenie bez sąd naszej relacji z bankiem na przyszłość (np. ustalenia, że umowa jest nieważna albo ustalenia, że kredyt przekształcił się w kredyt darmowy) także wartość tego roszczenia, które najczęściej ustalane jest jako równowartość kwoty którą otrzymaliśmy (całkowitej kwoty kredytu) albo kosztów wskazanych w umowie (całkowitego kosztu kredytu).
Opłaty jakie mogą się pojawić w naszym procesie:
- opłata od pozwu;
- opłata od wniosku o uzasadnienie;
- opłata od apelacji;
- opłata od zażalenia.
Ile kosztuje pozew?
Z chwilą rozpoczęcia postępowania sądowego już na etapie złożenia pozwu konieczne jest uiszczenie pierwszej opłaty. Przydatnym staje się w tym miejscu art. 13 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Artykuł 13 wspomnianej Ustawy, stanowi:
„W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
1)do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
2)ponad 500 złotych do 1 500 złotych – w kwocie 100 złotych;
3)ponad 1 500 złotych do 4 000 złotych – w kwocie 200 złotych;
4)ponad 4 000 złotych do 7 500 złotych – w kwocie 400 złotych;
5)ponad 7 500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
6)ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
7)ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1 000 złotych.
2. W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.”
W przypadku sporu pomiędzy konsumentem a bankiem istnieje ograniczenie opłaty do 1 000 zł.
Art. 13a Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych:
„W sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych od strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych.”
Ile kosztuje apelacja?
Jeżeli proces w I instancji nie został wygrany choćby w części, można złożyć apelację, wtedy koszty w II instancji również liczone są zgodnie z art. 13 oraz 13a Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a więc prawidłowo z przytoczonym już wyżej przepisem.
Opłata ustalana jest od tzw. wartości przedmiotu zaskarżenia czyli od wartości tego, co obejmuje nasza apelacja np.:
W pozwie wnosiliśmy o zapłatę 10 000 zł (wps: 10 000 zł)
Sąd I instancji zasądził 8 000 zł
Możemy wnieść apelację co do kwoty 2000 zł (wpz: 2 000 zł).
Należy pamiętać, że żeby złożyć apelację, najpierw musimy złożyć wniosek o uzasadnienie, który także podlega opłacie, która jest stała i wynosi 100 zł. Opłata od wniosku o uzasadnienie zostaje potem zaliczona na poczet opłaty od apelacji i odpowiednio nam ją pomniejsza.
Jakie są inne koszty sądowe?
W trakcie procesu mogą pojawić się jeszcze inne koszty, jak np. konieczność złożenia zażalenia na postanowienia sądu, np. w przypadku gdy nasz pozew zostanie przekazany do innego sądu. Dodatkowo, w trakcie procesu z bankiem bardzo często pojawia się konieczność powołania biegłego, co również wiąże się z koniecznością zapłaty tzw. zaliczki na poczet opinii biegłego. Zdarza się, że jeśli wnioskujemy o przesłuchanie jakichś świadków w naszej sprawie to sąd zobowiązuje nas do uiszczenia zaliczki na poczet stawiennictwa świadka.
Zwrot kosztów procesu
Zasadą jest, że strona która przegrywa zwraca drugiej stronie koszty, które ta poniosła.
Zgodnie z treścią art. 98 Kodeksu postępowania cywilnego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.
Zatem jeśli wygramy sprawę to koszty, które ponieśliśmy zostaną nam zwrócone. Co więcej, od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.
Jeśli jednak przegramy to my musimy liczyć się z obowiązkiem zwrotu kosztów procesu takich jak:
- koszty zastępstwa procesowego,
- koszty poniesione przez drugą stronę w toku procesu (np. opłata od apelacji, opłata od pełnomocnictwa, zaliczka na biegłego itd.)
Ile wynoszą koszty zastępstwa procesowego?
Koszty zastępstwa procesowego również zależne są od wartości przedmiotu sporu. Stawki minimalne w postępowaniu przed sądem I instancji wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
1) do 500 zł – 90 zł;
2) powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
3) powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
7) powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
8) powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
9) powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.
W przypadku II instancji koszty zastępstwa procesowego wynoszą:
- jeśli apelacja rozpoznawana jest przez sąd okręgowy – 50% kosztów zastępstwa procesowego należnych za I instancję
- jeśli apelacja rozpoznawana jest przez sąd apelacyjny – 75 % kosztów zastępstwa procesowego należnych za II instancję.
Jak nie płacić kosztów sądowych?
Jeśli nasza sytuacja finansowa nie pozwala nam na zapłatę kosztów procesu to możemy złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
Zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek.
Do wniosku musimy załączyć oświadczenie o stanie rodzinnym i majątku, na urzędowym formularzu, którego wzór znajdziemy na stronie ministerstwa sprawiedliwości, a czasem także na stronach sądów.
Trzeba jednak pamiętać, że kwestia zwolnienia od kosztów sądowych jest zależna od decyzji sądu.
Co więcej, nawet jeśli zostaniemy zwolnieniu z obowiązku ponoszenia kosztów to w przypadku przegrania sprawy i tak musimy zwrócić koszty poniesione przez przeciwnika.
Inną opcją jest skorzystanie z usług firm, które oferują sfinansowanie nam naszego procesu (w tym także kosztów, które powstaną w przypadku przegrania sprawy), w zamian za określony proces odzyskanej od banku kwoty.
