W pierwszej kolejności wskazać należy, że nie każdy tytuł egzekucyjny wymaga nadania klauzuli wykonalności, szczegółowo kwestię te regulują przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Klauzula wykonalności to tytuł, w którym sąd stwierdza, że tytuł egzekucyjny jest już prawomocny i uprawnia do prowadzenia na jego podstawie postępowania egzekucyjnego. Tytułami egzekucyjnymi, którym nadawana jest klauzula wykonalności, są m.in.:
- Nakazy zapłaty;
- Wyroki;
- Postanowienia;
- Ugody sądowe;
- Ugody przed mediatorem.
Jak wygląda procedura uzyskania klauzuli wykonalności?
Tytułowi egzekucyjnego klauzulę wykonalności nadaje sąd, ewentualnie referendarz sądowy na wniosek strony. Jest kilka wyjątków, kiedy to klauzulę wykonalności lub rygor natychmiastowej wykonalności, która pełni funkcję zbliżoną do tej wymienionej w pierwszej kolejności, nadaję się od razu – są to np. tytuły zasądzające roszczenia alimentacyjne lub wyroki zaoczne, które otrzymują rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu.
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności składa się za piśmie do sądu I instancji, chyba że akta sprawy znajdują się w sądzie II instancji, w takim przypadki ten właśnie sąd będzie właściwy dla złożenia przedmiotowego wniosku. Do wniosku należy załączyć tytuł egzekucyjny lub dowód dokonania opłaty w kwocie 50 zł, jeżeli nie posiadamy oryginału tytułu egzekucyjnego.
Przed złożeniem takiego wniosku należy skontrolować prawomocność tytułu egzekucyjnego, w tym celu należy skontaktować się np. z biurem obsługi interesanta właściwego sądu, ponieważ prawomocność tytułu egzekucyjnego jest jednym z warunków nadania klauzuli wykonalności.
Art. 7811 k.p.c. wskazuję, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia. W postępowaniu cywilnym najczęściej pojawiającym się orzeczeniem, dla którego nadaje się klauzulę wykonalności, jest wyrok zwykły, względnie nakaz zapłaty – klauzula wykonalności może wystąpić w dwóch postaciach – jako wzmiankach na odpisie orzeczenia lub oddzielne postanowienie.
Postanowienie stwierdzające wykonalność tytułu egzekucyjnego wydawane jest na posiedzeniu niejawnym i nie doręcza się go dłużnikowi egzekucyjnemu.
W jaki sposób dłużnik dowie się o klauzuli wykonalności?
Jeżeli wierzyciel uzyskał przeciwko tobie tytuł egzekucyjny, możesz spodziewać się, że wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia będzie się on starał również o tytuł wykonawczy, natomiast o tym, że faktycznie taki tytuł uzyskał, dowiesz się wraz z podjęciem przez komornika pierwszej czynności mającej na celu wyegzekwowanie należności, takie jak np. zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z rachunku bankowego.
Takie ukształtowanie obiegu informacji ma zapobiec podejmowaniu przez dłużnika czynności mających na celu ukrycie majątku.
Klauzula wykonalności – jak ją uchylić? Zażalenie na postanowienie w sprawie nadania klauzuli wykonalności
Na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie.
Termin do jego wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od dnia wydania mu tytułu wykonawczego lub zawiadomienia go o utworzeniu tytułu wykonawczego w systemie teleinformatycznym albo od dnia ogłoszenia postanowienia odmownego, a gdy ogłoszenia nie było – od dnia doręczenia tego postanowienia. Dla dłużnika termin ten biegnie od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
W razie zgłoszenia wniosku, o którym mowa w art. 7942 doręczanie postanowień o nadaniu klauzuli wykonalności wydanych na posiedzeniach niejawnych § 2 albo 3, termin ten biegnie od dnia doręczenia stronie uzasadnienia postanowienia albo postanowienia z uzasadnieniem.
Kiedy możemy zaskarżyć postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności
Zażalenie na klauzulę wykonalności jest środkiem zaskarżenia, który służyć ma do ochrony przed niezasadną egzekucją, tak więc po omawiany środek możemy sięgnąć w szczególności, jeżeli tytuł egzekucyjny uprawomocnił się bez naszej wiedzy, wskutek nieprawidłowego doręczenia np. nakazu zapłaty.
Bardzo często zdarza się, że korespondencja sądowa kierowana była na nieaktualny adres dłużnika i ten nie miał wiedzy o toczącym się procesie, a więc nie mógł bronić się przed roszczeniami kierowanymi przeciwko niemu przez powoda, a o sprawie dowiedział się dopiero od komornika, który wszczął egzekucję – w takiej właśnie sytuacji przysługuje nam zażalenie na klauzulę wykonalności, która nadana została nieprawomocnemu orzeczeniu.
W takiej sytuacji, powołując się na nieprawidłowe doręczenie orzeczenia oraz innej korespondencji sądowej dobrze jest przedstawić wraz z zażaleniem stosowną dokumentację na poparcie przytoczonych przez nas okoliczności, tak więc wskazujący na nasze zamieszkiwanie pod innym adresem w dacie wysyłki korespondencji.
Wnosząc zażalenie, należy pamiętać aby w jego treści wskazać wniosek o wtrzymanie postępowania egzekucyjnego do czasu jego rozpoznania przez sąd, ponieważ sama czynność wniesienia zażalenia nie wstrzymuje toczącej się na podstawie skarżonego orzeczenia egzekucji komorniczej.
Jeżeli pominiemy niniejszy wniosek, komornik dalej będzie prowadził czynności zmierzające do wyegzekwowania należności, a w razie uznania zażalenia i uchylenia postanowienia w przedmiocie klauzuli wykonalności konieczne będzie podjęcie dodatkowych czynności w celu uzyskania zwrotu wyegzekwowanych w toku niezasadnej egzekucji kwot.
